Ding 23: "Spelende archiefmedewerker, wat heb je nu geleerd?"

Eén dag voor de feestelijke afsluiting van deze reeks 23 Archiefdingen is het tijd voor het laatste ding: de evaluatie. Vandaar de titel (vrij naar Meneer Kaktus): Spelende archiefmedewerker, wat heb je nu geleerd?

Dat deze cursus voor mij niet het ene na het andere nieuwe ding zou opleveren stond van tevoren al vast. Toen ik 17 jaar geleden voor het eerst gopherde, en later met Mosaic m'n eerste stappen op het World Wide Web zette had ik al wel het idee dat het een blijvertje zou zijn (terwijl Bill Gates in exact datzelfde jaar claimde niet geïnteresseerd te zijn :) ). Inmiddels is het gebruik van internet bij alles wat ik doe een standaard middel. Fotografie, genealogie, nieuws volgen, communicatie met familie, vrienden en collega's, en zelfs het volgen van Ajax-PSV wanneer het niet uitgezonden wordt op de televisie. Toch zaten er nog wel een paar Dingen tussen die ik ofwel helemaal nog niet kende, of die ik nu op een andere manier heb leren kennen.

Op dus naar het interview dat Rob Coers met elke 23-archiefdingenafsluiter houdt.

Wat waren je favoriete Dingen die je onderweg hebt leren kennen en gebruiken?
Verreweg het meest favoriete dat ik geleerd heb binnen de cursus is een toepassing binnen Ding 7, waar als één van de extra te bekijken websites de "Great Flickr Tools Collection" wordt genoemd. En één van de daar genoemde toepassingen is "Flickriver". Deze toepassing toont foto's uit Flickr als een oneindige lijst. Je kunt zelf kiezen welke soort foto's je wilt dat er getoond worden, maar standaard kiest hij voor foto's die binnen Flickr op die dag als "Most Interesting" zijn aangemerkt. Sowieso een leuke tool om wachttijd te overbruggen, maar ook handig om makkelijk door zoekresultaten van Flickr heen te gaan.

Wat heeft dit leerprogramma “gedaan” met jou en met de organisatie waar je werkt?
Met mijzelf niet zo heel veel. Toegegeven, ik had nog niet eerder een blog gestart en dat blijkt ook een handige manier te zijn om verhalen langer dan 140 tekens met collega's te delen (bijvoorbeeld over conferenties in Wenen), maar dat voelt voor mijzelf niet echt als een schokkende verandering. Bij mijn stage in Litouwen, inmiddels 12 jaar geleden, had ik een e-maillijst met geïnteresseerden waar ik eens in de zoveel dagen een bericht naar stuurde. En foto's werden uiteraard niet op Flickr gezet, maar nog ontwikkeld, afgedrukt en per post opgestuurd.

Voor de organisatie blijkt 23-archiefdingen een behoorlijke impact te hebben. Het Nationaal Archief, of zelfs het Ministerie van OCW, is niet het enige overheidsonderdeel dat nu te maken krijgt met Ambtenaar 2.0, het is een rijksbrede verandering. En iedereen daarbinnen erkent dat er bijzonder grote voordelen te behalen zijn met vertweepuntnulde ambtenaren, maar iedereen ziet ook, in meer of mindere mate, dat dit risico's met zich meebrengt. Waar communicatie in de 1.0 situatie strak geregiseerd kan worden via een centrale afdeling concerncommunicatie met een aparte woordvoerder, is in de 2.0 situatie ineens iedereen een potentiële (tijdelijke) woordvoerder. En dat is wennen. Zowel voor de organisatie, die zich van één gestuurd communicatiekanaal ineens naar honderden ongestuurde communicatiekanalen ziet gaan, als voor de werknemer, die het risco loopt om zonder het te realiseren een bericht de wereld in helpt dat onbedoeld wordt opgevat als het formele bedrijfsstandpunt.

Het Nationaal Archief is nog bezig om, deels in groepsgesprekken en deels ingegeven door de praktijk van 23-archiefdingen, het juiste kader op te zetten en in te vullen. Een exercitie die hopelijk leuker is om gedaan te hebben dan om te doen.

Waren er dingen die je verrasten, als onverwacht resultaat van dit programma?
Er waren geen Dingen die me verrasten, maar wel dingen die me verrasten aan deze cursus: collega's die hun computer nooit verder gebruikten dan Outlook en Google, die ineens op twitter berichtten over hun nieuwste blog. Natuurlijk zal het niet bij iedereen aanslaan, en ook deze cursus zijn er deelnemers die de eindstreep nog lang niet in zicht hebben, maar het groeiende besef dat er 2.0 dingen zijn en een globaal idee hebben welke diensten en toepassingen er via internet mogelijk zijn is al een grote stap voorwaarts. Wanneer er collega's zijn bij wie daarnaast ook een enthousiasme voor het gebruik is gegroeid, en ze twitter, blogs of andere toepassingen in de praktijk blijven gebruiken, is dat natuurlijk alleen maar een bonus.

Uiteraard was ook ik verbaasd over de felheid van de reacties in vooral het eerste deel van de discussie over online gedrag, maar daar is inmiddels wel genoeg over gezegd.

Wat kan er gedaan worden om 23 Archiefdingen te verbeteren?
Lastige vraag om te beantwoorden, in ieder geval over de inhoud van de Dingen. Wanneer je bekend bent met iets, of in ieder geval met de onderliggende methode, dan is het lastig in te schatten of het voor een nieuwkomer niet te snel, te langzaam, te uitgebreid uitgelegd of juist te onduidelijk is. Ook het feit dat er een behoorlijk aantal afvallers is kan niet noodzakelijkerwijs alleen worden toegeschreven aan persoonlijke interesse of moeilijkheidsgraad van de stof: het kan net zo goed een kwestie van tijd zijn. Waar aan het begin van de cursus werd aangekondigd dat we in ieder geval een deel van de cursus onder werktijd konden doen, is dat er in de praktijk niet van gekomen. Nu vond ik het wel prima om de Dingen in de avonduren of het weekend te voldoen, maar ik kan me voorstellen dat dat voor anderen niet geldt.

En vul aan: “23-Archiefdingen was voor mij …”
23-Archiefdingen was voor mij grootendeels het nemen van een nieuwe kijk op reeds bekende toepassingen: online tools en technieken die ik privé al gebruikte of waar in ieder geval bekend mee was, maar nu bekeken van de kant van een archiefmedewerker. En 23-Archiefdingen was voor mij natuurlijk de noodzakelijke voorwaarde om coach te zijn bij de volgende groep.



(Edit: n.a.v. de opmerking van Albert een stukje aangepast over het onder werktijd kunnen doen van 23AD)